مقدمه
ممکن است بارها مشاهده کرده باشید که آب هنگام برخورد با یک سطح روی آن به طور مساوری پخش شود. گاهی اوقات هم دیده‌اید که به‌صورت قطرات ریزی در آمده است. تفاوت در پخش‌شدن و قطره‌قره شدن آب روی سطوح مختلف پدیده‌ای به نام آبگریزی را بهوجود آورده‌است. این پدیده و درک خصوصیات و روش‌های جدید تولید آن، کاربردهای بسیاری را در صنایع مختلف بهوجود آورده است.
آب‌دوستی و آبگریزی به چه معناست؟
سطوح یا موادی که تمایل زیادی به آب دارند هنگام برخورد با آب، آن را روی سطح خود به طور مساوری پخش می‌کنند، به این مواد یا سطوح، آب دوست گفته می‌شود. در مقابل موادی نیز وجود دارند که در هنگام برخورد با آب تمایل زیادی به دفع آب از خود نشان می‌دهند. این مدل از سطوح، آب ریخته‌شده بر روی سطح خود را به صورت قطره‌قطره درآورده و اجازه نمی‌دهند که آب به درون آن‌ها نفوذ کند. به این سطوح یا مواد، آبگریز گفته می‌شود.
پیشرفت در زمینه سطوح آب دوست و آبگریز می‌تواند لیوان‌هایی را ایجاد کند که هرگز بر روی آن‌ها مه جمع نمی‌شود یا نیروگاه‌هایی که از مقدار معینی سوخت، برق بیشتری تولید می‌کنند و…
کاربرد آبگریزی در زندگی روزمره
شیشه‌های خودتمیز شونده
یکی از جذاب‌ترین کاربردهای مواد فوق آبگریز در زمینه شیشه‌های خود تمیزشونده است. تمیزکردن شیشه‌های پنجره به‌طور معمول به زمان زیادی نیاز دارد و همچنین معمولا افراد مجبور می‌شوند از شوینده‌های مضر برای محیط‌زیست استفاده کنند. به‌نظر می‌رسد شیشه‌های خود تمیزشونده راه حلی مناسب برای این مشکلات است. این شیشه‌ها نیاز به شستشوی منظم، شست‌وشو و پرداخت با مواد شیمیایی را از بین برده و همچنین در کاهش میزان مصرف آب نقش مهمی ایفا می‌کنند.
منسوجات خود تمیزشونده
منسوجات خود تمیزشونده چندین دهه است که در سراسر جهان موضوع بسیاری از تحقیقات بوده است. در حالی که منسوجات آبگریز برای چندین سال مورد استفاده قرار گرفته است (مانند کت‌های بارانی) اما از قابلیت خود تمیزشوندگی برخوردار نیستند. در ادامه چندین کاربرد از این نوع منسوجات ارائه شده است:
- همان‌طور که در مورد شیشه‌های خود تمیزشونده گفتیم، منسوجات خود تمیزشونده نیز پتانسیل صرفه‌جویی در آب و انرژی مورد نیاز در تمیزکردن را دارند و همچنین می‌توان نیاز به استفاده از مواد شوینده بر پایه مواد شیمیایی خطرناک را به میزان قابل توجهی کاهش داد. با کاهش نیاز به شست‌وشو، انتظار می‌رود این منسوجات دوام و ماندگاری بیشتری نسبت به سایر منسوجات معمولی داشته باشند.
- یکی دیگر کاربرد منسوجات خود تمیزشونده ایجاد لباس برای کارکنان بیمارستان است. زیرا مکانیسم های کاتالیزوری و رفتارهای خود تمیزکنندگی ممکن است منجر به تخریب عوامل بیماری‌زا، بوها و… منجر شود. دفع آب همچنین باعث کاهش عمر میکروارگانیسم ها در چنین سطوحی می شود. بنابراین می توانند احتمال عفونت و شیوع بیماری‌های مسری را محدود کنند.
- این منسوجات همچنین در کاربردهای نظامی می‌توانند مورد استفاده قرار بگیرند. پرسنل نظامی که در مناطق دشوار و در شرایط سخت کار می‌کنند، اغلب این شانس را ندارند که بتوانند به‌طور مرتب لباس‌ها را بشویند. لباس‌های خود تمیزشونده می‌توانند شرایط تمیزتر و بهداشتی‌تری برای آن‌ها فراهم کنند.
نتیجه
بنابراین آبگریزی راه حلی است اساسی و کارآمد در بسیاری از صنایع و کاربردهای روزمره. امید است با پیشرفت تکنولوژی و علم در آینده‌ای نه‌چندان دور این کاربردها را گسترش دهیم.